Terug

DARKEST HOUR ***

Helaas, de nieuwe Churchill-film valt tegen. Nu had ik er wel héél veel van verwacht, dus zo erg was het nu ook weer niet. Maar toch.
Churchill was voor mijn ouders een held. Bijna alsof hij solo de oorlog had gewonnen. De schok was voor hen dan ook 10 op de Schaal van Richter toen Sir Winston na de oorlog door zijn volk niet herkozen werd.
Van zijn begrafenis misten we geen seconde. Al was ik toen een kind, de boot waarop hij werd rondgeroeid - alle spanen strak in het gelid - staat nog haarscherp op mijn netvlies. En zijn beroemdste speeches kwamen ook postuum nog tot ons via een langspeelplaat.

'We shall never surrender!'

Het wees op een vastberaden onverschrokkenheid van het type 'graniet'. De film van nu, daarentegen, wijst eerder op 'dus niet'. We zien een onzeker drankorgel dat de cruciale beslissing inzake Surrender laat afhangen van een paar willekeurige reizigers in de Londense metro.

Soms doe je er goed aan je helden niet beter te leren kennen. Wat wist ik al wél van Sir Winston? Dat hij (heel) veel dronk, zeker. Maar of hij meer wegklokte dan goed voor hem was, en voor zijn land, is maar de vraag. Als die inname nodig was om onder grote druk te blijven functioneren, dan had je hem graag nog bijgeschonken.
Ook was het me bekend dat vóór WOII Churchills naam verbonden was aan kolossale rampzaligheden, het Gallipoli-debacle in WOI voorop, en dat hij er niet voor terugdeinsde velen op te offeren voor een groter doel. Maar niet wist ik in hoeverre hij ten prooi was aan depressies en weifelachtigheid. Ook was voor mij nieuw dat hij op een gegeven moment onderhandeling met Hitler overwoog als daarbij Europe zou worden opgegeven terwijl Britain buiten schot kon blijven. De film suggereert van wel. Of het waar is? Het zou kunnen en dat zou dan een pittige bres schieten in Churchills voetstuk.
Wat ik ook niet wist is dat De Man Met De Sigaar af en toe inderdaad zijn licht ging opsteken onder 'gewone mensen'. Daardoor meent de film zich de cruciale scène in de metro te mogen permitteren. Mis. Die scène heeft zich in werkelijkheid nooit voorgedaan en de conclusie is te gewaagd dat de mening van 'de man in de straat' voor Churchill doorslaggevend was.
Dat de typiste die in de film wordt opgevoerd op dat moment nog niet in dienst was, draagt ook niet bij aan historische overtuigingskracht. Maar echt onvergeeflijk is goedkoop effectbejag. Ongeloofwaardig bovendien.
Zo toont Winston zich onderhuids amusant brutaal tegenover de koning. Dat wil ik nog wel geloven. Maar dat de koning op zijn beurt de eigenzinnige premier opeens gaat waarderen komt totaal uit de lucht vallen. En dat Churchill tijdens een van zijn beroemde speeches in het Lagerhuis blikken van verstandhouding wisselt met zijn typiste, een mensensoort die hij placht af te blaffen, is over-the-top.
Het kan nog erger. In de metro-scène tussen de gewone Londeners begint de premier aan een citaat van Horatius, dat vervolgens wordt aangevuld door de enige passagier in de wagon met een donker vel. De man met sigaar drukt daarop geroerd zijn hand op die van de ontwikkelde 'zwarte'.
Het zijn fantasie-knievallen ten gunste van commercie en politieke correctheid die totaal niet passen in een film over iemand die nooit aan knievallen deed en juist verbluffend politiek incorrect uit de hoek kon komen. Het zijn smetten op de film die scherp contrasteren met de acteerprestatie van de man die Churchill speelt.
Jammer.

V-Varia

– Op reis in Amerika tijdens de drooglegging aldaar, had Churchill een doktersattest bij zich dat hij per dag minstens het equivalent van een kwart liter sterke drank nodig had.

– In niet-drooggelegd gebied gingen er bij hem vooral oceanen Pol Roger champagne, zeeën Johnny Walker Red Label whisky en sloten Hine brandy naar binnen. Naast port en rode wijn.

– Winston over champagne:

'Als je wint verdien je het, als je verliest heb je het nodig'.

&

‘Remember, gentlemen, it’s not just France we are fighting for, it’s Champagne'.

– Naar schatting werkte hij zich in zijn leven door een kwart miljoen Cubaanse sigaren heen. Vooral Romeo y Julieta en La Aroma de Cuba. Dat mag heten: 'prijzig paffen'. Volgens Gary Oldman, die Churchill vertolkt, ging er tijdens het filmen minstens 20.000 euro in rook op.
Tijdens het banket waarop koningin Wilhelmina Churchill na de oorlog trakteerde, werden er XL-rokertjes gepresenteerd uit... Culemborg. Maar wel van een fabriek waarvan de naam voor Sir Winston op de goede richting wees: Havana.

– Door het oog van de naald: als de kantje-boord-evacuatie uit Duinkerke was mislukt, dan had Winston er op zijn conto minstens het equivalent van Gallipoli bij gehad. (Maar 'als' telt niet).

– Zeker is dat ook hij aan fake news deed, alleen al door vooral in het begin de zaken beter voor te stellen dan ze waren. Ter ere van het moreel.

– Zoals veel Britten gebruikt Churchill 'Europe' voor het vasteland, waar hijzelf en zijn volk niet bij horen. Toch mag met zekerheid worden aangenomen dat hij ronduit anti-Brexit zou zijn geweest.

– En over zijn graf heen steekt hij ons 'in tijden van Trump' nog een hart onder de riem:

'We can always count on the Americans to do the right thing, after they have exhausted all the other possibilities'.


*

© Joost Overhoff