Daarbij gaat het om een kort-maar-krachtige aanduiding van het vrouwelijk schaamdeel. En, in het geheel niet-genderneutraal: ik kijk vooral neer op vrouwen die hun eigen geslachtsdeel drieletterig in de vitrine zetten. Van mannen kan je toch al niet veel verwachten, maar dat vrouwen het zelf doen! Ongelooflijk. Sterker, veel vrouwen doen het om de haverklap. Je zou zeggen: 'Dat zijn dan zeker de vrouwen die al smartphonend hun genagellakte tenen parkeren op de rieten terrasstoel tegenover hen'. Zeker, die zijn het. Maar zij niet alleen. #TheyToo.
Mogelijk zullen ze als verdediging aanvoeren dat dat woordje inmiddels gewoon een kreet is, die iets anders betekent. Te gebruiken bijvoorbeeld als er iets mis gaat, of als je iets vergeten bent. En, toegegeven, qua uitspraak gaat er van dat woordje wellicht een grotere bevrediging uit dan wanneer je je ontsteltenis zou uiten met 'Vagina!' Maar dan nog blijft het beneden peil.
Bovendien slaat het nergens op. Anders ligt dat bij het 'broertje', het drieletterwoord dat het mannelijk lid aanduidt. Dat wordt niet als losse uitroep gebruikt, maar wel voor het ruwweg omschrijven van een bepaald persoon. In die zin heeft het zekere merites. Het mannelijk geslachtsorgaan is voorbeeldig onaantrekkelijk en doet doorgaans niets. Slappe hap. Bovendien ontbeert het de heiligheid waarop de vagina wel aanspraak kan maken, als toegangspoort tot het leven bij geboorte.

Nederland, detail. Daar kan nog wel een verbodje bij.

Tot zover onze eigen taal. Maar ook elders komen ze weinig subtiel uit de hoek. Kort geleden stuurde iemand me een stuk over Italië uit de Volkskrant.
Daarin stond prominent een krachtig citaat: ‘Vaffanculo, ze kunnen de schijt krijgen.’
Tja. Die vertaling is dubieus, maar toch had ik te doen met de verslaggever uit wiens keyboard deze tekst gekomen was. Veel buitenlanders worstelen met die hyperpopulaire uitroep. Ook zelf heb ik dat gedaan.
Het gaat hier namelijk om een uitdrukking die qua niveau nauwelijks lager kan, maar waarvan de ontrafeling hoge-schooleisen stelt. In feite is het een samentrekking van een stel afgesleten woorden.

Vaffanculo = Va' a fa 'n culo = Vai a fare in culo

Culo, niets aan te doen, is kont/reet. Letterlijk staat hier 'Ga jij doen in reet'. En wat ga je daar dan doen? Juist. Maar tussen die afgekloven woordjes door is de bedoeling niet de achteringang van iemand anders, maar die van jezelf. En niet dat jij het gaat doen, als je dat al zou kunnen, maar iemand anders.
Kortom, 'Vaffanculo!' betekent 'Laat je in je reet naaien!' Op dit punt aangekomen, ik snap het, moet de lezer even bekomen. Is dit een kreet die je tegenwoordig op iedere Romeinse straathoek kan horen, terwijl de oude Romeinen toch ooit golden als brengers van beschaving? Inderdaad.
Daarbij moet wel worden bedacht dat ook in die oude tijd de wereldveroverende legionairs doorgaans niet met elkaar oreerden à la Cicero. Bovendien zullen veel Romeinen en andere Italianen van vandaag je vertellen dat hún 'vaffanculo' iets anders betekent en niet altijd hetzelfde. Italianen met een basiskennis van de Engelse taal zullen zeggen dat het meestal gewoon hetzelfde is als 'Fuck you!', waarbij de uitspreker van die wens niet verwacht dat die ook echt in vervulling gaat.

Rome, detail

Daarnaast kan vaffanculo per situatie niet alleen variëren van betekenis, maar ook van lading. Van agressief tot zelfs vriendschappelijk. Net als kameraden van de Ajax F-side de ander kunnen aanroepen met 'Vuile rat!', als toppunt van affectie.

De populistische Vijfsterrenbeweging organiseerde in Italië eerder een aantal 'Vaffa-days'. 'Days' om modern te lijken en 'vaffa' aangezien de term voluit als een tikje te expliciet werd gezien. Men koos daarom voor de afkorting binnen de afkorting, waarbij toch iedereen wist wat er werd bedoeld. In dit geval: 'Fuck de politici!' De zittende politici van toen, welteverstaan. Inmiddels is de beweging namelijk door het succes van hun diepste gedachte zelf toegetreden tot het parlement en zelfs tot de regering.

Italië, detail.

Voor Nederlandse politieke bewegingen is het lastig. Onze drieletterwoorden nog afkorten gaat moeilijk. En 'K' is al bezet voor iets anders dat je niet wilt horen.

*

TERZIJDE

Verbluffend
Wat kom ik bij toeval net tegen in het Van Dale Groot woordenboek der Nederlandse taal?
asti spumante – naam van een mousserende wijn uit Asti.
(Van barolo, brunello & Co. geen spoor).

Verbluffend Deel 2
Omgekeerd verwacht ik in het grote Italiaanse woordenboek Garzanti niet de vermelding
Kudelstaart – paese olandese
Maar zeker wél iets, zelfs veel over vaffanculo. Maar nee. Niente, niets.

Culatello (kontje) kan je eten. Sterker, iets duurders vind je niet gauw. Zie Cacciucco, het boek, p.237 e.v.

The Last One?
In Amerika had je vroeger De Laatste der Mohikanen.
Is nu met John McCain De Laatste Fatsoenlijke Republikein ten grave gedragen?