Helemaal als dat niet had gehoeven. Geen wijn dus uit Chili of Australië en het vlees van mijn Amsterdamse slager komt uit het Waterland, vlakbij.
Vaak, echter, proberen producten hun oorsprong te maskeren. Op deze site is dat al meermaals aan de orde geweest waar het olijfolie betreft. Zo probeert veel olijfolie zich Italiaans voor te doen, terwijl die in werkelijkheid vaak vooral uit Spanje komt.
Veel producten proberen door de uitmonstering een 'herkomstmist' op te trekken. Ook in de biologische sector is dat het geval. Om erachter te komen hoe het zit moet je iets bijzonders zijn, of worden:

een etikettenterriër

Veel van wat op etiketten mag en moet staan is tot in detail voorgeschreven. Maar met die voorschriften wordt met enige regelmaat creatief omgegaan.
Ik kocht laatst in een biologische winkel een zakje gierst en dacht 'Waar komt dit vandaan?' Het zakje was beplakt met twee Nederlandstalige etiketten. Op het achteretiket wenkte het bekende logo van het 'Europees Biologisch Keurmerk'.



Veel etikettenlezers, die geen echte terriërs zijn, laten het bij dat vertrouwenwekkende aanzicht. In hun hoofd zet zich vast:

'= Biologisch = Europa'

Afrekenen, opeten, klaar.

Degene die iets beter kijkt, en goede ogen heeft, ziet onder het keurmerklogo nog staan 'NL-BIO-01'.
'Ah', denkt hij, 'NL=Nederland. Helemáál goed'.
NL-BIO-01 is het codenummer van de instantie Skal Biocontrole voor een 'in Nederland geproduceerd/verpakt/geëtiketteerd product'.
Onder die code vermeldt het gierstetiket: 'EU/non-EU agriculture'. De hoofdletters EU zijn amper één millimeter hoog, de letters 'non' ongeveer de helft. Deze formulering betekent dat 'een deel van de agrarische grondstoffen geteeld is in de EU en een deel ervan is geteeld in een derde land'.
Elders op het etiket staat echter 'Land van herkomst: zie landcode zijkant'. Ook die laatste drie woorden zijn kleiner dan een millimeter. Bovendien wil men de naam van het land van herkomst kennelijk niet voluit schrijven, maar de oorsprong liever mistig houden.
Even zoeken op de zijkant dus. De code is CN. Wat CN betekent moet je vervolgens opzoeken in een lijst van zogeheten ISO-landcodes. Maar je kan er ook naar raden. CN = China.
De vraag is waarom ze daar niet voor willen uitkomen. Heeft China voor de bewuste consument een negatieve klank? Vanwege mensenrechten, milieu en nog zo wat? Of is het simpelweg uit vrees dat de consument zich erbij gaat afvragen in hoeverre je wel goed bezig bent door een biologisch product te kopen dat van zo ver wordt aangevoerd?

Dezelfde winkel heeft nog iets anders in de schappen liggen dat door mij wordt begeerd: een witte bonensoort waar ik vertrouwd mee ben door mijn veelvuldig verblijf in Italië. Het staat ook in het Italiaans op het blik, waardoor mijn hart instant open gaat: Cannellini. Niet alleen dat, ook het merk heeft iets italianigs: 'la BIO IDEA'.
Wel een rare naam, 'het BIO IDEE'. Ook in het Nederlands klinkt dat niet helemaal jofel. Maar de klant denkt er misschien bij dat ideeën altijd goed zijn en bio ook. Kortom, dubbel goed. Zoiets.
Mijn eigen idee: ik check de Bio Idee-website en word daar zowaar in mijn eigen taal verwelkomt. De introductie laat weten:

'Onze producten zijn geproduceerd op Sicilië (en omstreken)'

Hm. Net als op de productpagina van de Cannellini-bonen gaat de tekst op de homepage vergezeld van een Toscaans landschap. Misschien moeten we die 'omstreken' dus wat ruim nemen. Of is het dat de consument dat fraaie decor beter kent en daarbij in de hersenpan, als vanzelf, de lichtjes Italië! – Mooi! – Lekker! aanfloepen? Als drie-eenheid.

Op het bonenblik zelf ontbreekt een aanduiding van het land van herkomst. Maar er staat 'Produced in Italy'. Dat zegt voldoende, toch? Nou...
Onder het Europese keurmerklogo prijkt 'Non-European agriculture'. Hoe zit dat? Even bellen maar, er zit niets anders op.
De aap komt uit de mouw. Het blik, met inhoud, komt uit Italië. Dat wel, maar de bonen zelf komen uit... China. Een 'omstreek', zo leerde Marco Polo, waar je komt als je vanuit Italië een tijdje naar het oosten gaat.

Toren van Pisa-Oost

Soms kijk ik zelf niet goed, omdat ik er niet op bedacht ben. Zo kocht ik asperges op de markt, in de oogsttijd van Hollandse asperges. Pas na thuiskomst zag ik dat er (dit keer duidelijk) op stond dat die rare stengels aan het globetrotten waren geweest. Ze kwamen uit Mexico. Twee stalletjes verderop vond ik ze uit Peru.

Kortom, een etikettenterriër moet altijd wakker zijn.

TERZIJDE
RTL meldt dat één op de tien 'biologische' bedrijven niet (helemaal) biologisch werkt.
Goed nieuws! Zeker 90% dus wél.

Vergelijk dat eens met nog zo'n product waarbij een bepaald predikaat duur wordt betaald: 'extra vergine' olijfolie.
Daarvan wordt vermoed dat eerder 90% niet is wat het pretendeert te zijn.

Al googlend blijkt 'la BIO IDEA' een merk van het Nederlandse bedrijf DO-IT.
Hun producten komen uit Italië van noord tot zuid. (Geen ervan uit Toscane).

Ik bezocht in het wildrijke Toscane een producent van wildsauzen voor de pasta
Dat wild kwam uit Hongarije (en omstreken).

Veel goede Italiaanse pasta wordt gemaakt van Amerikaanse tarwe.

Tags: herkomst,etiketten