ReisTips
Nr. 21
Flardjes
Antwerpen
Antwerpen CS
Komend vanuit Amsterdam voelt het alsof ik van een dorp in een stad ben beland. Alles is hier groter en ruimer.
En de mensen zijn er aardiger. Velen kijken je aan en bemoeien zich met je op een sympathieke manier.
Gevraagd naar een korte karakterschets van 'De Antwerpenaar' zegt een rasecht exemplaar:
'Joviaal'.
Dat lijkt midden in de roos.
Gek, op de Filippijnen ben ik veel eerder geweest dan in deze dichtbijstad, waar Philips II ook zijn stempel op drukte.
Zoals bekend komt de naam Antwerpen van 'handwerpen', een oud-Vlaams gezelschapsspel:
Men hakke een hand af en werpe die met de andere zover mogelijk weg.
Geintje. In werkelijkheid komt het van een reus wiens hand in de Schelde werd geworpen, nadat hij hetzelfde had gedaan met schippers die weigerden tol te betalen.
Maar helaas, ook dat is niet waar. Zelfs de handjes in het wapen van de stad hebben daar niets mee te maken, schijnt het. Terwijl wij willen van wel.
Info: in Amsterdam hebben we bij steeds meer tramhaltes dure elektronische borden die vermelden wanneer de tram gaat komen. Is het idee.
Bij de tijd: in Antwerpen hebben ze zich die dure borden bespaard. Je kan bij veel haltes een code scannen met je smartphone, waarna je de gewenste info krijgt. Is het idee. In twee dagen zien we één iemand het doen. Werkt het niet goed, of is de Antwerpenaar gezegend met de wijsheid dat scannen je tram niet eerder doet komen? (Bij een aantal haltes staan overigens wel borden die tonen waar op de route jouw tram zich bevindt).
Bij de tijd
Zeker is dat vanaf februari 2017 Antwerpen geldt als 'lage-emissiezone', verboden gebied voor bepaalde vervuilende voertuigen.
We ontmoeten een man die een groot deel van zijn werkzame bestaan heeft besteed aan het opleiden van diamantslijpers in Azië. Inmiddels wordt het overgrote deel van de diamanten daar geslepen en niet meer in steden zoals Antwerpen en Amsterdam.
Veel diamanthandel vindt nog wel aan de Schelde plaats, vaak door orthodoxe joden.
Iemand beweert dat die 'door inteelt vaak kinderen hebben met brillengazen als jampotten'.
Dat doet wat antisemitisch aan. Feit is: de eerste orthodoxe jood die ik zie duwt een kinderwagen voort met daarin een klein meisje met... brillenglazen als jampotten.
Inmiddels is de grootste diamant van de stad het fonkelnieuwe Havenhuis, een ontwerp van 'archistar' Zaha Hadid: www.portofantwerp.com/nl/het-havenhuis.
De haven van Antwerpen is enorm. Zoals goed te zien in het informatiecentrum naast het MAS (Museum Aan de Stroom).
Detail
Een Belgische stuurman wijst ons op een groep bemanningsleden van een riviercruiseschip. Hij heeft zelf op dat soort schepen gevaren en weet hoe (on)veilig zo'n cruise is. Vaak, vertelt hij, zijn die schepen in handen van Nederlandse bedrijven die werken met zo goedkoop mogelijk, ondergekwalificeerd personeel. Onder meer als bijwerking van de EU, zegt hij. Je papieren krijg je in sommige EU-landen veel makkelijker dan in andere.
Echt veilig varen = niet varen. Vanaf de Val van Antwerpen in 1585 werd de Schelde ruim twee eeuwen afgesloten.
Ook in onze tijd wordt Nederlands getreuzel met het uitdiepen van de Schelde gezien als valsspelen ten gunste van Rotterdam.
Het gesproken commentaar bij een filmpje in het Rockoxhuis (zie onder), stelt bovendien fijntjes dat de groei van Amsterdam na 1585 voor een groot deel op het conto kan worden geschreven van de daar 'ingeweken' Antwerpenaren.
Het MAS biedt onder meer een fraai (en gratis) uitzicht over de stad waarvan inmiddels ook gebruik wordt gemaakt door studenten, via een initiatief om hen wat leukere studieplekken te bieden dan gewoonlijk.
Hoger onderwijs
Al kan (zeker daar?) de boog niet altijd gespannen blijven...
Antwerpen is zeer multicultureel en heeft een zekere 'Vlaamsblokkige' reputatie. Maar als reactie daarop of ontkrachting daarvan valt in het straatbeeld eerder het tegendeel op.
In een etalage
Daar ik begrepen had af te stammen van een Antwerpse burgemeester en een vrouw met de achternaam Van Overhoff, op naar het Rockoxhuis.
Maar nee, verkeerde Rockox. Deze bleek met een Spaanse in zee gegaan. De 'mijne' was waarschijnlijk zijn vader.
Nou ja, geen ramp. Onder meer omdat men tijdens de restauratie van het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten het Rockoxhuis van onder tot boven extra heeft verrijkt.
Verbluffend:
Jean Fouquet (1420-1471)
Van wanneer is dit werk? Uit de vijftiende eeuw?!
Verrassend: een ander werk lijkt wél uit die tijd en is het ook. Maar hier heeft de kunstenaar als origineels bedacht dat de belendende gekruisigden er wel héél anders bijhangen dan de man in het midden.
Antonello da Messina (1430-1479)
Het schilderij waar 'mijn' Rockox en zijn dame Van Overhoff op staan hangt in de St.Jacobskerk, maar die blijkt dicht. Terwijl in diezelfde kerk toch niemand minder dan Rubens is bijgezet.
Het enige dat er bij de dichte deur valt te zien is een blaartrekkende mededeling voor pelgrims.
Al is Maria om de hoek.
Op zoek naar echt
Twee nog échte café's:
Pelikaan / Melkmarkt 14
Zeezicht / Dageraadplaats 7
Een even echte bakker is Bruno Vanhelmont. In zijn winkel 'Brood & Spelen' is het uitzicht op zijn werk inclusief. Te vinden op Oude Beurs 23.
Het moeilijkste van ambachtelijk bakken, zegt hij: 'Zo weinig mogelijk gist gebruiken'.
In minstens twee dingen lijkt Antwerpen op Amsterdam: de ene koffiezaak na de andere, maar goede koffie hebben we er niet gevonden.
(Het blijft een mysterie: vergeleken met Italië is de koffie in de Lage Landen meer dan twee keer zo duur en minder dan half zo goed).
De echt Vlaamse keuken is bepaald niet liflafferig, spruitjes/lof/stoofpotten, maar ook daarin heb je niveau's.
Standaard: De Bomma / Suikerrui 16
Tandje erbij: Den Artist / Museumstraat 45
*
www.visitantwerpen.be/nl
MAS
www.rockoxhuis.be
*
© Joost Overhoff